بیزی چاغیریر سسینی ائشیدمیرسیز؟
دیئر سو سوزام (1)
دریاچه ارومیه به عنوان بزرگ‌ترین پهنه‌ی آبی داخل ایران و بیستمین دریاچه‌ی آبی جهان، با وسعتی حدود پنج هزار و پانصد کیلومتر مربع، توسط 28 رودخانه دایمی و فصلی و 39 مسیل طبیعی و چشمه های زیرزمینی تغذیه می‌شود که از عمده‌ترین این رودخانه‌ها، می‌توان زرینه رود، سیمینه رود، آجی چای، نازلی چای، زولا و شهر چای را نام برد.
حدود 40 سال قبل، دریاچه ارومیه به عنوان منطقه‌ی حفاظت شده اعلام گردید و در سال 1354 به عنوان یکی از مهم‌ترین تالاب‌های بین‌المللی جهان به ثبت رسید. این دریاچه، یکی از 9 ذخیره‌گاه بیوسفری ایران است که در یونسکو ثبت گریده است. زمانی که هنوز هیچ سدی بر روی رودخانه‌های تغذیه کننده‌ی این دریاچه ساخته نشده بود، سالانه پنج و نیم میلیارد متر مکعب آب به درون این دریاچه وارد می‌شد، اما اکنون و پس از احداث و آبگیری سدهای گوناگون، این رقم، به کمتر از یک میلیارد متر مکعب رسیده است و این به معنی وقوع یک فاجعه‌ی زیست محیطی است.
تقریبا تمامی کارشناسان محیط زیست متفق‌القولند که اگر اقدامی سریع و جدی انجام نگیرد، دریاچه ارومیه به زودی خشک شده و سرنوشتی مانند دریاچه آرال برایش رقم خواهد خورد. در حال حاضر، وضعیت دریاچه به دلیل گرم بودن هوا و تبخیر فوق العاده زیاد وکاهش میزان بارندگی، به نسبت سال‌های گذشته در یکی از بدترین اوضاع ممکن است. درجه حرارت، حدود دو درجه نسبت به سال‌های گذشته افزایش پیدا کرده است. افزایش دما، به وضعیت نامساعد دریاچه دامن زده است و هم اکنون، دریاچه ارومیه در کم آب ترین حالت به سر می‌برد.
اگر سی درصد از آب سدهایی که روی رودخانه های تغذیه کننده دریاچه ارومیه احداث شده است، دوباره به دریاچه بریزد، شاید از نابودی کامل آن جلوگیری کند.
به گفته عباس نژاد، مدیر کل حفاظت محیط زیست استان آدربایجان غربی، کاهش سطح تراز آب دریاچه ارومیه، از سال آبی 74-75 آغاز شده و از آن زمان تا کنون، این کاهش، بیش از شش متر بوده است.
سدسازی بی رویه بر روی رودهای حوزه دریاچه ارومیه، از دوران ”سردار سازندگی“ و اجرای طرح های نئولیبرالیستی برای رسیدن به سودهای کلان، آغاز شد. سدسازی‌های بی‌رویه در منطقه‌ی خوزستان نیز، منجر به شور شدن آب‌های زیرزمینی شهرکرد، مسجد سلیمان و.. شده است. مردم آبادان و خرمشهر، سال‌هاست که آب شرب بهداشتی ندارند.
اجرای سیاست‌های اقتصادی سودمحورانه، آن چنان شرایطی ایجاد کرده است که زندگی میلیون‌ها انسان در بن بست قرار گرفته است. اگر آب پشت سدها، به سوی دریاچه رها شود، کشاورزی مردم منطقه، که از آب این سدها برای آبیاری اراضی کشاورزی استفاده می کنند، لطمه شدید خواهد خورد. اگر هم میزان استفاده از آب این سدها، کاهش نیابد، روند خشک شدن دریاچه ارومیه ادامه خواهد یافت و طی سه تا پنج سال آینده، کل دریاچه خشک خواهد شد. طبق اظهارات کارشناسان محیط زیست، شصت درصد دریاچه تا پایان سال جاری خشک خواهد شد که این اتفاق، به متروک شدن تدریجی پنج شهرستان منجر می شود. پس از نابودی کامل دریاچه ارومیه، نمک باقی مانده در بستر خشک دریاچه، توسط جریان هوا، شهرها و مزارع و کشتزارهای استان های مجاور و حتا کشورهای همسایه را به مرور، تبدیل به نمکزار خواهد کرد.
سطح اراضی کشاورزی حوزه آبریز دریاچه ارومیه، طی سی سال گذشته، دو برابر شده و رشدی در حدود رشد جمعیت داشته است. سیاست افزایش جمعیت در دهه اول پس از انقلاب، با هدف تامین سرباز برای کشته شدن در جنگ و تامین کارگر مازاد به منظور کاهش دستمزدها و افزایش سود سرمایه، فجایع گوناگونی به بار آورده است.
این سیاست های سود محور، هیچ تعهدی به زندگی انسان ها و تامین حداقل نیازهای انسانی نداشته است. از جمله این نیازها، تامین منبع آب شرب و کشاورزی و صنعت، ضمن در نظر گرفتن حفظ محیط زیست انسان ها است. راه حل اساسی بحران آب، همچون سایر بحران های جامعه انسانی، جایگزینی انسان به جای سود،. به عنوان محور تعیین کننده سیاست و اقتصاد است.
باید برایش فکری کنیم. دریاچه ارومیه دیگر آن دریاچه سرحال و شاداب و پر آب و مواج قدیمی نیست که بادیدن گردشگران، موج می‌زد. عروس آذربایجان در حال احتضار است؛ در حال تبدیل شدن به یک نمک زار و شوره زار بزرگ است و گردشگران، دیگر نه برای گردش، بلکه برای عیادت و دیدن نابودی و لحظه‌های آخر زندگی آن، به آذربایجان می روند. تنها علاج این بیمار تشنه و در حال مرگ، رساندن آب به اوست.
اروموگولی گوزتیکیب
مدد وئرن اللره (2)
————————————
زیرنویس ها:
(1) ما را صدا می‌کند، نمی‌شنوی؟ می‌گوید تشنه‌ام
(2) دریاچه ارومیه به مدد مردم چشم دوخته است.
دیئر سو سوزام (1)
دریاچه ارومیه به عنوان بزرگ‌ترین پهنه‌ی آبی داخل ایران و بیستمین دریاچه‌ی آبی جهان، با وسعتی حدود پنج هزار و پانصد کیلومتر مربع، توسط 28 رودخانه دایمی و فصلی و 39 مسیل طبیعی و چشمه های زیرزمینی تغذیه می‌شود که از عمده‌ترین این رودخانه‌ها، می‌توان زرینه رود، سیمینه رود، آجی چای، نازلی چای، زولا و شهر چای را نام برد.
حدود 40 سال قبل، دریاچه ارومیه به عنوان منطقه‌ی حفاظت شده اعلام گردید و در سال 1354 به عنوان یکی از مهم‌ترین تالاب‌های بین‌المللی جهان به ثبت رسید. این دریاچه، یکی از 9 ذخیره‌گاه بیوسفری ایران است که در یونسکو ثبت گریده است. زمانی که هنوز هیچ سدی بر روی رودخانه‌های تغذیه کننده‌ی این دریاچه ساخته نشده بود، سالانه پنج و نیم میلیارد متر مکعب آب به درون این دریاچه وارد می‌شد، اما اکنون و پس از احداث و آبگیری سدهای گوناگون، این رقم، به کمتر از یک میلیارد متر مکعب رسیده است و این به معنی وقوع یک فاجعه‌ی زیست محیطی است.
تقریبا تمامی کارشناسان محیط زیست متفق‌القولند که اگر اقدامی سریع و جدی انجام نگیرد، دریاچه ارومیه به زودی خشک شده و سرنوشتی مانند دریاچه آرال برایش رقم خواهد خورد. در حال حاضر، وضعیت دریاچه به دلیل گرم بودن هوا و تبخیر فوق العاده زیاد وکاهش میزان بارندگی، به نسبت سال‌های گذشته در یکی از بدترین اوضاع ممکن است. درجه حرارت، حدود دو درجه نسبت به سال‌های گذشته افزایش پیدا کرده است. افزایش دما، به وضعیت نامساعد دریاچه دامن زده است و هم اکنون، دریاچه ارومیه در کم آب ترین حالت به سر می‌برد.
اگر سی درصد از آب سدهایی که روی رودخانه های تغذیه کننده دریاچه ارومیه احداث شده است، دوباره به دریاچه بریزد، شاید از نابودی کامل آن جلوگیری کند.
به گفته عباس نژاد، مدیر کل حفاظت محیط زیست استان آدربایجان غربی، کاهش سطح تراز آب دریاچه ارومیه، از سال آبی 74-75 آغاز شده و از آن زمان تا کنون، این کاهش، بیش از شش متر بوده است.
سدسازی بی رویه بر روی رودهای حوزه دریاچه ارومیه، از دوران ”سردار سازندگی“ و اجرای طرح های نئولیبرالیستی برای رسیدن به سودهای کلان، آغاز شد. سدسازی‌های بی‌رویه در منطقه‌ی خوزستان نیز، منجر به شور شدن آب‌های زیرزمینی شهرکرد، مسجد سلیمان و.. شده است. مردم آبادان و خرمشهر، سال‌هاست که آب شرب بهداشتی ندارند.
اجرای سیاست‌های اقتصادی سودمحورانه، آن چنان شرایطی ایجاد کرده است که زندگی میلیون‌ها انسان در بن بست قرار گرفته است. اگر آب پشت سدها، به سوی دریاچه رها شود، کشاورزی مردم منطقه، که از آب این سدها برای آبیاری اراضی کشاورزی استفاده می کنند، لطمه شدید خواهد خورد. اگر هم میزان استفاده از آب این سدها، کاهش نیابد، روند خشک شدن دریاچه ارومیه ادامه خواهد یافت و طی سه تا پنج سال آینده، کل دریاچه خشک خواهد شد. طبق اظهارات کارشناسان محیط زیست، شصت درصد دریاچه تا پایان سال جاری خشک خواهد شد که این اتفاق، به متروک شدن تدریجی پنج شهرستان منجر می شود. پس از نابودی کامل دریاچه ارومیه، نمک باقی مانده در بستر خشک دریاچه، توسط جریان هوا، شهرها و مزارع و کشتزارهای استان های مجاور و حتا کشورهای همسایه را به مرور، تبدیل به نمکزار خواهد کرد.
سطح اراضی کشاورزی حوزه آبریز دریاچه ارومیه، طی سی سال گذشته، دو برابر شده و رشدی در حدود رشد جمعیت داشته است. سیاست افزایش جمعیت در دهه اول پس از انقلاب، با هدف تامین سرباز برای کشته شدن در جنگ و تامین کارگر مازاد به منظور کاهش دستمزدها و افزایش سود سرمایه، فجایع گوناگونی به بار آورده است.
این سیاست های سود محور، هیچ تعهدی به زندگی انسان ها و تامین حداقل نیازهای انسانی نداشته است. از جمله این نیازها، تامین منبع آب شرب و کشاورزی و صنعت، ضمن در نظر گرفتن حفظ محیط زیست انسان ها است. راه حل اساسی بحران آب، همچون سایر بحران های جامعه انسانی، جایگزینی انسان به جای سود،. به عنوان محور تعیین کننده سیاست و اقتصاد است.
***
باید برایش فکری کنیم. دریاچه ارومیه دیگر آن دریاچه سرحال و شاداب و پر آب و مواج قدیمی نیست که بادیدن گردشگران، موج می‌زد. عروس آذربایجان در حال احتضار است؛ در حال تبدیل شدن به یک نمک زار و شوره زار بزرگ است و گردشگران، دیگر نه برای گردش، بلکه برای عیادت و دیدن نابودی و لحظه‌های آخر زندگی آن، به آذربایجان می روند. تنها علاج این بیمار تشنه و در حال مرگ، رساندن آب به اوست.
اروموگولی گوزتیکیب
مدد وئرن اللره (2)
————————————
زیرنویس ها:
(1) ما را صدا می‌کند، نمی‌شنوی؟ می‌گوید تشنه‌ام
(2) دریاچه ارومیه به مدد مردم چشم دوخته است.
هیچ نظری موجود نیست:
ارسال یک نظر